Анжа баазын чацарганы мод, бүтээгдэхүүн, жимс жимсгэнэ

Экологи, байгаль орчныг хамгаалах төслүүдийг дэмждэг Анжа бааз нь Монгол орны нэгэн гайхамшигт ургамал болох чацарганыг тариалан ургуулахад цаг хугацаа, хүчээ дайчилж байна.

Hippophae rhamnoides хэмээх ботаникийн нэртэй чацаргана нь олон эмчилгээний ач холбогдолтой: үрэвсэл, микробын эсрэг, өвчин намдаах, эд эсийн нөхөн төлжилтийг дэмжих гэх мэт. Чацаргана нь витамин С, Е, антиоксидант болон үндсэн тосны хүчлээр баялаг. Чацарганы навч, жимс аль алиныг нь ундаа, дарш, гоо сайхны бүтээгдэхүүн, малын тэжээл, эм үйлдвэрлэхэд ашигладаг. Эдгээрийг клиникийн туршилтад саяхан төдийгүй 1950-аад онд Орос улсад туршиж байсан байна. Ази, Европын орнуудад чацарганыг ашиглан арав гаруй эм үйлдвэрлэдэг нь шингэн, нунтаг, хатуу, лаа, цацлага зэрэг хэлбэрээр авах боломжтой.

Чацаргана нь эрүүл мэндэд сайн төдийгүй байгаль орчинд ашиг тустай. Global Facilitation Unit for Underutilized Species (cgiar.org) байгууллагын тайланд дурдсанаар Хятадын хойд хэсэг, Монголын өргөн уудам талд чацарганыг байгалийн томоохон нөөц болгон ашигладаг. Зарим бүс нутаг өмнө нь ойн бүрхүүлтэй байсан ч одоо үнэндээ ой мод үгүй болоод байна. Асар их элэгдэлд орсон хөрсний элэгдлийг тогтоох зорилгоор олон төрлийн мод бут сөөг тарьж байсан хэдий ч эдгээр оролдлогууд амжилтгүй болсон. Чацаргана нь хатуу уур амьсгалд тэсвэртэйн дээр шимгүй хөрсөнд урт үндэс  боловсруулан (азотоо хөрсөнд үлдээн) ургадаг ургамал юм. Мөн зарим төрлийн амьтан, шувуудад идэш тэжээлийн эх үүсвэр төдийгүй хоргодох байр ч болдог.  Монгол оронд олон зэрлэг амьтад, тухайлбал туулай, үнэг зэрэг амьтад  чацарганы ойд үүрээ засдаг байна.

Анжа баазад чацарганы модноос гадна энэхүү гайхамшигт ургамлаар орон нутагт үйлдвэрлэсэн тос, ликёр, органик жүүс, органик тос, чацарганы цай зэрэг бүтээгдэхүүн худалдан авах боломжтой.